Cimri olmak boşanma sebebi midir?

Halk arasında “cimrilik” olarak nitelediğimiz durum , medeni kanunun boşanma ilgili hükümlerinde “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” sebeplerinden biri olarak Yargıtay içtihatlarında “ekonomik şiddet” kavramıyla karşımıza çıkmaktadır.

Ekonomik şiddet, bir kişinin diğerini finansal olarak kontrol etmesi, bu kişi üzerinde maddi baskı kurması ve onun ekonomik bağımsızlık hakkını kısıtlaması durumudur. Bu şiddet türü, genellikle fiziksel şiddetle birlikte veya onun yerine uygulanabilir.

Ekonomik şiddet ve cimrilik nedeniyle boşanma davası, bir eşin ekonomik gücünü diğer eşe karşı baskı, zorlama veya tehdit aracı olarak kullanması ya da parasını ailenin yaşamını zorlaştıracak kadar harcamaktan kaçınması sebebiyle açılan davadır. Bu davada, ekonomik şiddet veya cimrilik nedeniyle ortak yaşam çekilmez hale gelmiş ve evlilik birliğini temelden sarsılmışsa boşanmaya karar verilecektir.

Hangi davranış şekillerinin ekonomik şiddet oluşturacağı hususu ise Yargıtay içtihatlarıyla ortaya çıkmaktadır. Yargıtay’ın ekonomik şiddet hususunda en çok temel aldığı konu aile yaşantısı içerisinde zorunlu ihtiyaçların engellenmesidir. İaşe olarak tanımlayabileceğimiz zorunlu giderler; beslenme, giyinme gibi hayatın zorunlu ihtiyaçlarını göstermektedir. Eşin mutfak giderlerini karşılamaması veya en düşük seviyede karşılayarak baskı uygulaması, giyinme, yeme içme gezme, gibi olası giderlerde sorun çıkarması ekonomik şiddete örnek teşkil etmektedir. Yargıtay tarafından kabul edilen bir diğer ekonomik şiddet örneği ise eşe harçlık verilmemesidir. Kişinin bireysel ihtiyaçlarını karşılaması adına belirli bir ekonomik özgürlüğü olmalıdır. Bu nedenle eşin diğer eşe, bireysel harcamaları için para vermemesi ekonomik şiddet olarak kendini gösterecektir.

Ekonomik şiddet sayılabilecek hallere örnekler şunlardır:

• Evlilik içerisinde eşlerin veya çocukların temel ekonomik gereksinimlerini veya ihtiyaçların karşılanmaması,
• Geliri olmayan eşe ve çocuklara para vermemek,
• Geliri olmayan eşe ve çocuklara çok az para vermek ancak bu parayla ederinden fazla şey yapılmasını istemek,
• Eve ara ara gelmeyerek evin ihtiyaçlarını karşılamamak,
• Eşi veya çocukları zorla bir işte çalıştırmak,
• Çalışmak isteyen eşi veya çocukları engellemek,
• Ekonomik olarak bütün aileyi ilgilendiren konularda tek başına karar almak,
• Ailenin gelir ve giderleri konusunda bilgi vermemek,
• Kadının zorla ziynet eşyalarını almak,
• Sık sık kendi yüzünden işten atılacak olaylara karışmak,
• Eşin kredi kartına veya maaşına el koymak, ekonomik şiddet örnekleridir.

Ekonomik şiddet, bazen fiziksel kanıtlar bırakmayabilir, ancak şiddetin varlığı hala kanıtlanabilir. Şiddet uygulayan kişinin kontrolündeki banka hesapları, kredi kartı faturaları, maddi kaynaklara erişimle ilgili belgeler, tanık ifadeleri ve yazılı iletişimler (mesajlar, e-postalar) bu durumu belgelemek için kullanılabilir. Bu belgeler, mahkemede güçlü bir delil olarak sunulabilir. Ayrıca tanık da bu hususta önemli bir delildir.

Açılacak olan boşanma davası için hangi eylemlerinin ekonomik şiddet ve cimrilik sayılarak boşanmaya sebebiyet vereceği incelenmeli, bu olgularının nasıl ispatlanabileceği tespit edilmeli ve usuli işlemler hukuki şekilde yapılmalıdır. Zira, boşanma davası süreci ve sonucunda hakimin vereceği kararda eşlerin boşanmadaki kusur oranı belirleyici olacaktır.