Önceliği olan sorunumuz cari açık. Cari açık nasıl oluşuyor, büyüyor?
- Bizim yüzde 50 olan piyasa faizimiz, döviz kuru fazla dalgalanmadığı sürece yabancı fonlara iyi getiri sağlıyor. Yabancılar faizin cazibesi ile ülkeye döviz getiriyor.
- Giren döviz ihtiyacın çok üzerinde olduğu için döviz fiyatı ucuzluyor.
- Döviz girişi devam ettiği sürece Türk Lirası değerli kalıyor. Türk Lirasının değeri dalgalanmıyor.
- Ucuz döviz ithalatı artırıyor. İhracatı köstekliyor.
- Ne kadar döviz girer ise biz harcıyoruz. Cari açık da büyüyor.
(Tekrarda yarar var: Biz önce harcayıp sonra döviz aramaya çıkmıyoruz. Bolca döviz girince ucuzluyor. Ucuz dövizi, giren dövizi harcıyoruz. Cari açık böyle oluşuyor.)
- Demek ki bu durumda faiz yükselsin demek, cari açık sorunu devam etsin demektir.
- Faiz yükselsin demek, Türk Lirası değerli kalsın, döviz ucuz ucuz satılsın demektir.
- Faiz yükselsin demek cari açık küçülmesin, büyüsün demektir.
Faizin yükselmesini, yurt dışından Türkiye'ye paradan para kazanmak için fon getirenler ister.
Merkez Bankası faizi yükseltmeyi 2 nedenle ister:,
- Döviz fiyatının artmaya başladığında, yerli oyuncular bankalardan TL. çekerek döviz satın alır. (Bundan önceki devalüasyonlarda bu oldu). Bu durumda faiz yükseltilir ise, insanlar bankalardan TL. para çekmez.
- Döviz fiyatının artması enflasyonu körükler. Faiz yükselir ise, maliyetten kaynaklanan fiyat artışları önlenemez ama talepten kaynaklanan fiyat artışı engellenir.
Bizde son zamanlarda Merkez Bankası iç talebi özellikle tüketici kredilerini sınırlama arayışında. Burada faizi yükselterek hedefe ulaşılabilir.
Açık anlatımı ile bugünkü tabloda:
- Faiz artışı yarar değil zarar getirir.
- İç piyasadaki oyuncular faiz artışı istemiyor. Faiz artışı onlara yük getirir.
- Faiz artışını isteyen tek kesim yurtdışından Türkiye'ye faizden para kazanmak için döviz gönderenlerdir.
Bir konuya daha dikkat çekmekte yarar var. Cari açık sorunu baş kaldırmaya başladığı 2003 yılından bu yana hükümetin "Yüksek faiz-ucuz döviz" politikasına medyada 2 kişi bayrak açtı. Ege Cansen ve Tevfik Güngör Uras.
Hemen her yazılarında yüksek faiz -ucuz döviz yanlıştır diye yazdılar.
Cari açık büyüyor diye yazdılar.
Nihayet Merkez Bankası yüksek faizin zararını anladı. Yüksek faizi aşağıya çekti.
Uzun süre "cari açık" büyüyor uyarısı gene dikkate alınmadı.
Derken şimdi "cari açığı da azaltma arayışı başladı".
Ne ilginçtir ki bugüne kadar yüksek faize alkış tutanlar, cari açık önemli değildir diyenler, hızlı şekilde pozisyon değiştirme başarısını gösterdiler. Gerçek görülsün de ötesi önemli değil.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder