Kriz enflasyonu artırdı!

Ekim ayında enflasyon giyim ve gıdada coştu.

Enflasyon Ekim ayında üretici fiyatlarında (ÜFE) yüzde 0.57’de kalırken, tüketici fiyatlarındaki artış (TÜFE) yüzde 2.6 ile rekor kırdı.

TÜFE’de, 2003 bazlı endekse göre ölçülen Şubat 2003-Ekim 2008 dönemini kapsayan yaklaşık son altı yılın en yüksek aylık enflasyonu geçen ay ölçüldü. TÜFE’deki yüksek artışla giyim ve ayakkabı ile gıda fiyatlarındaki yüksek artışlar, ÜFE’deki artışın düşük kalmasında ise tarımdaki ucuzluk etkili oldu.

Geçen yılın aynı ayında enflasyon ÜFE bazında yüzde eksi 0.13, TÜFE’de ise yüzde 1.81 çıkmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ekim ayı enflasyon gerçekleşmelerini açıkladı. Buna göre Ekim ayında 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 2.60, Aralık ayına göre yüzde 9.60, geçen yılın aynı ayına göre (yıllık) yüzde 11.,99 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 10.12 artış gerçekleşti.

GİYİM FİYATLARI AZDIRDI

TÜFE’de ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış yüzde 8.46 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti.

Ekim ayında endekste yer alan gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 3.93, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 3.91, konutta yüzde 3.79, eğlence ve kültürde yüzde 1.32, lokanta ve otellerde yüzde 1.11, ev eşyasında yüzde 0.39, sağlıkta yüzde 0.04, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0.01 artış olurken, haberleşmede yüzde 0.04, eğitimde yüzde 0.22, ulaştırmada ise yüzde 0.59 düşüş gerçekleşti.

Bir yıl öncesine göre TÜFE’de en yüksek artış yüzde 27.08 ile konut grubunda yaşandı. Lokanta ve oteller (yüzde 14,38), gıda ve alkolsüz içecekler (yüzde 11,60) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarını oluşturdu.

EN YÜKSEK ARTIŞ KASTAMONU, ÇANKIRI VE SİNOP’TA

Ekim ayında TÜFE’nin aylık bazda en yüksek artış gösterdiği bölge yüzde 3.76 ile Kastamonu, Çankırı, Sinop oldu. Aralık ayına göre (on aylık) en yüksek artış yüzde 12,66 ile Erzurum, Erzincan, Bayburt bölgesinde, geçen yılın aynı ayına göre en yüksek artış yüzde 14,62 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış ise yüzde 12,11 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti.

Ekim ayında endekste kapsanan 454 maddeden; 82’sinin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 289’unun ortalama fiyatlarında artış, 83 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş kaydedildi.

ÜRETİCİ FİYATLARI TARIMDA DÜŞTÜ

Üretici fiyatlarında (ÜFE) aylık değişim yüzde 0,57 olarak gerçekleşti. Fiyatlar Ekim ayında tarımda yüzde 0.26 düşerken, sanayide yüzde 0.76 artış gösterdi.

ÜFE’de on aylık artış yüzde 12,11, yıllık artış yüzde 13,29 ve on iki aylık ortalamalara göre artış yüzde 12,03 olarak gerçekleşti.

Tarım sektörü endeksinde, on aylık artış yüzde 4,16, yıllık artış yüzde 4,95 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 13,86 oldu. Sanayi sektöründe ise on aylık artış yüzde 14,08, yıllık artış yüzde 15,36 ve on iki aylık ortalamalara göre artış yüzde 11,60 düzeyinde gerçekleşti.

Sanayinin üç sektöründen madencilik ve taşocakçılığında yüzde 1,21, elektrik, gaz, su sektöründe yüzde 9,72 artış, imalat sanayinde yüzde 0,05 düşüş yaşandı.

ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artışın yüzde 14,03 ile metal cevheri imalatı alt sektöründe gerçekleştiği görüldü.

Bunu elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (yüzde 11.06), tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı (yüzde 10.23), büro makineleri imalatı (yüzde 8.76), iletişim teçhizatı imalatı (yüzde 7.45), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (yüzde 5.17), elektrikli makine ve cihazları imalatı (yüzde 3.41), tekstil ürünleri imalatı (yüzde 3.34), maden kömürü ve linyit (yüzde 3.13), kimyasal ürünlerin imalatı (yüzde 3.03) alt sektörleri izledi.

Buna karşılık Ekim ayında ham petrol ve doğal gaz çıkarımı yüzde 8.06, kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yüzde 6.62, ana metal sanayi yüzde 4.74, gıda ürünleri ve içecek imalatı yüzde 0.24 ile önceki aya göre en yüksek fiyat düşüş yaşanan alt sektörler oldu.

Ekim ayında endekste kapsanan 756 maddeden; 204’ünün ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 370’inin ortalama fiyatlarında artış, 182’sinin ortalama fiyatlarında ise düşüş yaşandı.

Enflasyonun aylara göre seyri (%)

TÜFE ÜFE

2008 2007 2008 2007

Ocak 0,80 1,00 0,42 -0,05

Şubat 1,29 0,43 2,56 0,95

Mart 0,96 0,92 3,17 0,97

Nisan 1,68 1,21 4,50 0,80

Mayıs 1,49 0,50 2,12 0,39

Haziran -0,36 -0,24 0,32 -0,11

Temmuz 0,58 -0,73 1,25 0,06

Ağustos -0,24 0,02 -2,34 0,85

Eylül 0,45 1,03 -0,90 1,02

Ekim 2,60 1,81 0,57 -0,13

Kasım 1,95 0,89

Aralık 0,22 0,15

ZAM ŞAMPİYONU DOMATES

Ekim ayında tüketici fiyatları endeksi kapsamındaki mal ve hizmetler içinde en yüksek fiyat artışı yüzde 83.59 ile domateste görüldü.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre, Ekim ayında yüzde 83.59 ile en yüksek fiyat artışı gösteren domatesi, yüzde 42.74 ile patlıcan, yüzde 29.62 ile bayan hırkası, yüzde 26.45 ile bayan çizmesi, yüzde 25.89 ile erkek kazağı izledi. Erkek botunda yüzde 24.32, çocuk kabanında (anorak tipi) yüzde 21.65, bayan gömleğinde yüzde 20.65, mücevherde yüzde 17.92, erkek kabanında (yünlü) yüzde 17.76 artış yaşandı.

TÜFE kapsamında Ekim ayında en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 24.12 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlarda görüldü. Bunu yüzde 23.94 ile limon, yüzde 7.58 ile elma, yüzde 6.62 ile kuru fasulye, yüzde 6.48 ile pirinç, yüzde 4.98 ile tavuk eti izledi.

ÜFE’DE DE EN YÜKSEK ARTIŞ DOMATESTE

Üretici Fiyatı Endeksi (ÜFE) kapsamında ise Ekim ayında en çok fiyat artışı yüzde 28.66 ile domateste görüldü. Domatesi, yüzde 19.60 ile kara taşıtları için çelik dökümler, yüzde 18.39 ile otomatik bilgi işlem makineleri (taşınabilir tek kullanıcılı sistemliler), yüzde 14.26 ile ateşe dayanıklı tuğlalar izledi. Ekim ayında ÜFE kapsamında en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 39.60 ile hamside yaşandı. Lüferde 14.94, fuel-oil no.6’da 12.78, kurşunsuz benzinde 12.47’lik düşüş oldu.

ANKA