Mühendislik ekonomisi

 

    Ekonomi, her bireyin günlük yaşamda ilgilendiği önemli bir konudur. Yaşama kalitesinin gereği olarak kabul edilen para ve varlığın kazanılması, kullanımı, denetimi, geleceğe yatırım, bütçeleme, vergilendirme gibi geniş kapsamı ile bireylerin yaşamını ilgilendiren konuları içermektedir. Yeni bir girişimin teknik yönden projelendirilmesi yanında, maliyetinin ve faydasının da sistemli olarak değerlendirilmesi mühendislik ekonomisinin ana konularını oluşturur. 

Mühendislik ekonomisinin yöntemleri aşağıda sıralanan ve benzeri konulara uygulanabilir: 

a) Bir yapı, makine- teçhizat, ürün ya da hizmet için teknolojik yönden yapılabilir alternatiflerden uygun birisinin seçimi 

b) Bir üretim tesisinde modernleşmenin ya da otomasyonun sağlayabileceği iyileştirmelerin tahmini ve analizi 

c) Yerine getirilmesi gereken bir iş ya da hizmet için kiralama ya da satın alma seçeneklerinin değerlendirilmesi 

d) Üretimi çevre yönetmeliklerine uygun bir biçime dönüştürmek için önerilen çözümler arasında seçim 

Alternatifler arasında seçim, mühendislik ekonomisinin endüstride geniş uygulama bulduğu bir alandır. Bir seçim sürecinde etkili olan faktörler aşağıda gösterilmiştir. 

Dış faktörler: 

- Toplum ilişkileri 

- Çevre yönetmelikleri 

- Sermaye temini ve maliyeti 

- Müşteri beklentileri 

- Rakipler 

- Teknoloji 

- Ülke ekonomisi 

- Sosyal değerler 

İç faktörler: 

- İş hedefleri 

- İyileştirme hedefleri 

- Tasarım kıstasları 

- Sermaye kısıtlamaları 

- İşgücü yetenekleri 

- Ekipman/tesis yeterliliği 

- Diğer kararlar 

Süreç, potansiyel alternatiflerin yaratılmasıyla başlar. Araştırma-geliştirme ve pazar araştırması bölümleri ile üretim planlama ve kontrol bölümleri sürecin içerisinde yer almalıdır. Başlangıç önerileri deneyimli personel tarafından ön elemeye tabi tutularak az sayıda potansiyel alternatife indirgenir. Bunların yapılabilir alternatiflere dönüşmesinde ise işletmenin iç ortamı yanında dış ortam da önemli rol oynar. 

Yatırım projeleri, eldeki sermayenin ve kaynakların gelecekte daha iyi yararlar getireceği beklentisi ile kullanılması sürecidir. Böyle bir girişimin iki yönü söz konusudur: 

a) Sermaye temini 

b) Sermaye tahsisi 

Sermayenin alternatifler arasından belirli bir projeye tahsisi yani yatırım faaliyeti mühendislik ekonomisi kapsamında değerlendirilir. Burada işletme, mevcut alternatifleri değerlendirerek amacına uygun olanı seçer. Yönetim, doğru bir karar alarak yapılan harcamaların makul bir sürede geri kazanımını sağlayacak projeleri seçmeye çalışır. Seçilen projenin tahmini nakit akışları zaman içerisinde değerlendirilerek işletmenin varlığının sürdürebilmesine katkı sağlamak da mühendislik ekonomisinin konuları arasında değerlendirilir. 

Mühendislik ekonomisinin önemi bütün mühendislik alanları için aynı değeri taşır. Bu nedenle, Mühendislerin çalışma hayatında da Mühendislik Ekonomisi önemli uygulama alanlarına sahiptir.