Özellikle enerji konusunda dışa bağımlı olduğumuz gerçeğini unutmamalıyız. İran’dan gelen doğalgazın 10 gün süreyle kesintiye uğraması gündeme geldiğinden bu yana tüm sanayicilerimizi zaten zor durumda olduğu dönemde üretimi negatif yönde etkileyeceği kesindir.
Konuyla ilgili olarak üniversitelerimizin iktisat fakülteleri, endüstri mühendisliği bölümlerinde ders olarak okutulan optimizasyon bilimi optimizasyon teknikleri en ön planda göz önüne alınması gerekir. Mevcut kaynakların en iyi şekilde kullanılıp sorunları en aza indirmek optimizasyon tekniklerinin kullanılması sayesinde olabilir.
Optimizasyon teknikleri, seçilecek teknoloji cinsi daha hızlı nasıl sonuç alınacağı dolayısıyla nasıl çözüme ulaşılacağı konusunda bize karar verme imkânı sunar.
Ancak yaşadığımız enerji kesintileri sorun. Bizim bu tekniklere başvurmadığımızı veya titizlikle davranmadığımızı gösteriyor.
Kaynaklar belli, imkânlar belli doğalgazın tüketim merkezleri belli o halde niçin sıkıntı yaşıyoruz? Ya da donelerimizde bir kısım hatalar mı var?
Neden çatılar çöküyor?
Neden karla boğuşuyoruz?
Peki, biz bu olumsuzlukları bildiğimiz veya tahmin ettiğimiz halde neden zamanında önlem almıyoruz.
İran ve Rusya’da doğalgaz alıyoruz. İran, her yıl bakım gerekçesiyle söz konusu kesintiyi uygulamaktadır. Peki, biz bu olumsuzluğu bildiğimiz veya tahmin ettiğimiz halde önlem almakta güçlük çekiyoruz.
Enerji bakanlığı, yaşadığımız çetin kış şartlarını dikkate alarak kesintinin meskenlere değil, sanayi kesimine uygulanacağını açıklamasından sonra doğalgaz kullanan tüm sanayi işletmeleri karar vermekte zorlanmaktadır. Çünkü 3 günlük doğalgaz kesintisi, sanıldığı gibi sadece o üç günle kalmayacaktır. Sanayi fırınlarının soğutulup devreye alınması kolay değildir ve uzun süre zaman alan zahmetli bir iştir. Bu da sanayi işletmeleri için büyük kayıptır. Bazı işletmeler çalışanlarını izine göndererek zararlarını biraz olsun azaltmaya çalışmışlar ama bazıları ise aldıkları siparişleri zamanında teslim edebilmek için çalışmak zorunda kalmışlardır. Büyük işletmelerde ise fırın sayısı birden fazla olduğundan bir veya birkaçıyla üretime devam etmesine rağmen kayıp konusu onlar için de geçerlidir.
Bazı iş insanlarının açıklamalarına göre yurt dışındaki müşterileri ile bu sıkıntıyı paylaştıklarında kendilerine inanılmadığını açıklamışlardır. Özellikle ihracat yapan işletmeler için lojistik ve teslimat süreleri ön planda olduğu için inançlarını ve iş birliklerini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklardır ve belki de müşteri kaybına uğrayacaklardır. Sanayi işletmelerinde üretilen ürünlerin yurt dışı pazarlarda kabul görmesi, rekabet koşullarının oluşması çok zor ve zaman alıcı bir kriterdir. Dolayısıyla gerek yurt içinde gerek yurt dışında üreticilerin teslimat sözleri yerine gelmek zorundadır. Aksi halde ağır bedeller ödemek durumunda kalabilirler.
Üretim, bir ülkenin kalkınmasında en önde gelen faktördür. Türkiye’nin 81 ilinin 73’ünde üretim için doğalgaz kullanılmaktadır.
Bir diğer konu, enerji kesintileri nedeniyle oluşacak üretim kaybının yurt içi piyasada negatif etki yapmasıdır. Çünkü ekonomi arz talep dengesinin oluşması ile yol alır. Yani üretimin azalması sebebiyle arz yönünde azalma gündeme geleceği için fiyatlara yansıyabilir ve bu da enflasyonun yükselmesine sebep olacaktır. Kayıpların maddi değerinin hesaplaması çok zordur ve hatta imkansızdır. Ancak tahmin yürütmek gerekirse yaklaşık beş milyar TL olduğu söylenebilir.
Hepimizin bildiği gibi hükümet üretim, ihracat, istihdam ve yatırım odaklı büyüme hedeflemektedir ve uygulamaya da geçilmiş durumdadır. Peki, bu kesintiler sürerse üretimi nasıl yapacağız, ihracatı nasıl yapacağız? Kesintinin devam edip etmeyeceği konusunda bir bilgiye sahip değiliz. Umarız 10 günle sınırlı kalsın.
Konutlarda doğalgaz kesintisine yer verilmemesi son derece doğru bir karardır ama en azından sayıları binlerce diye ifade edilen alışveriş merkezlerinde kısıntı uygulanabilir. Kış Şartları olmasa demek ki konutlarda da kesinti uygulanacaktı ama zaten yüksek faturalar nedeniyle halkın büyük bir kısmı ödeme güçlüğü çektiğinden battaniye veya sıkı giyinerek doğalgaz kullanımından vaz geçmiş durumdadır.
Yukarıda anlatılmaya çalışılan ekonomik ve sosyal olumsuzlukların yaşanmaması için
- Konu ile ilgili görevlerimizin sağlıklı done (veri) toplama
- İsabetli bir öngörü
- Hassas titiz optimizasyon
ve onların tavizsiz uygulanması vazgeçilmez koşuldur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder