Gündüz istirahatı, öğle namazından hemen önce ya da hemen sonra yapılan uyku Araplarda "kaylûle", İspanyol, İtalyan ve Yunanlılar'da ise "Siesta" adını almaktadır.
Türkçe'de ise şekerleme, kestirme denilen ve kişinin, uykusunu almak, biraz uyuyup uykuya olan ihtiyacını gidermek için bir ağaç gölgesinde veya bir sedire uzanarak uyuması anlamına gelen "kaylûle" sözüne, gerek Rasûlüllah (s.a.v), gerekse O'nun ashabının hayatlarında çokça rastlamaktayız.
Kaylûle Buhâri'de kayıtlı bir hadiste şu ifadelerle anlatılmaktadır:
Rasûlüllah (s.a.v) bir gün kızı Fâtıma (r.anha)'nın evine geldi. Hz. Ali (r.a)'ı evde bulamadı. Fâtıma'ya: "Amcam oğlu Ali nerede?" diye sordu. Fâtıma. "Aramızda bir şey geçti, birbirimize darıldık, o da gündüz uykusu (kaylûle)nu benim yanımda uyumadı" cevabını verdi. Rasûlüllah (s.a.s), adamın birine; "Bak bakalım nerededir?" buyurdu. Adam gidip geldi ve: "Ya Rasûlallah! Mescitte uyuyor" dedi.
Rasûlüllah mescide gitti, O'nun, yan tarafına yatmış ve ridasının bir yanından sıyrılmış olduğunu, vücûdunun da toprağa bulanmış olduğunu gördü. Mübarek eliyle vücudundan toprağı silerken; "Kalk Ebâ Turâb, kalk Ebâ Turâb! (toprak babası)" (Buhârî, Salât, 58) diye seslendi.
Peygamber (s.a.v) ve ashâbı, Arabistan'ın aşırı sıcaklarından korunmak ve gece ibadetlerini yapabilecek gücü kazanmak için, önemli işleri olmadığında "kaylûle"den yararlanırlardı. Rasûlüllah (s.a.v)'in: "Gündüz orucu için sahur yemeğinden ve gece ibadetine kalkmak için "kaylûle"den yararlanın" (İbn Mâce, Savm, 22) hadisinden bu husus açıkça anlaşılmaktadır.
Öğle saatlerinde kişinin gevşeyip dikkatinin dağıldığı bilinmektedir. Bu durumun öğlen yemeği, iklim ve şahsî farklılıklara bağlı olmadığı tespit edilmiştir. Trafik kazalarının yaklaşık dörtte birinin bu saatlerde vuku bulduğu belirlenmiştir.
Öğle uykusunun bir özelliği, insana birkaç dakika içerisinde derin bir uykuyu yakalama imkânı vermesidir. Bu uyku esnasında beyin dalgalarının ölçümü sonucunda derin uykunun bir belirtisi olan delta dalgaları tespit edilmektedir. Delta dalgalı bir uykudan sonra gözünü açan kişi dinlenmiş ve tazelenmiş olarak uyanır. Bu tespit kaylûlenin kişide verimliliği arttıran bir faktör olduğunu göstermektedir. Araştırmalar öğle uykusu uyuyan pilot, doktor ve diğer önemli personelin daha az hata yaptığını göstermektedir.
Ortamın yeterince sakin ve sessiz olması şartıyla kaylûle zamanında yatakta uyumakla masa başında, koltukta uyumanın uyku niteliği yönünden bir farkının olmadığı, bu şekilde otuz kırk dakika kadar uyumanın bile günün geri kalan kısmını gerilimsiz ve enerjik geçirme imkânı sağladığı belirlenmiştir. Güzellik uykusu da denilen öğle uykusunda büyüme hormonları salınarak derideki ölü hücrelerin yenilenmesi sağlanır. Araştırmalara göre öğle uykusu zihinsel ve fiziksel aktivitelerin performansını artırıyor. Uyku halindeyken bedenimiz kendini onarır. Stres ve toksinler sonucu vücutta oluşan zararı onaran proteinler üretilir, üretilen büyüme hormonları doku ve kas yıpranmalarını iyileştirir.
Kaylule yapmak hafızayı kuvvetlendirir. Araştırmalar, öğle uykusu sırasında geçici hafızanın kalıcı hafızaya dönüştürüldüğünü ve aynı zamanda geçiçi hafızanın boşaltılarak yeni bilgilerin öğrenilmesine beynin hazır hale getirildiğini keşfettiler.
Uykusuzluk leptin ve ghrenlin hormonlarının dengesini bozar. Bu hormonlar iştahınızdan sorumludurlar. Bu hormonların dengesi bozulduğunda daha fazla yeme ihtiyacı hissedersiniz. Öğle uykusu bu hormonları dengede tutar.
Uyku uzmanları, insanın tabii yapısının öğle ve gece saatlerinde olmak üzere en az iki defa uyumaya göre programlandığını belirtmektedir. İtalya, İspanya, Yunanistan, Malta, Güney Kıbrıs, Portekiz, Vietnam, Meksika ve diğer Güney Amerika ülkeleri Kolombiya, Peru gibi pek çok ülkede yapılan kaylule öğle uykusu, takılmaya yavaşlamaya başlayan bilgisayar ya da cep telefonunu kapatıp tekrar açmaya benziyor. Bedenimiz için şifa olan öğle uykusunu Peygamberimizin sünneti diye yaptığımız takdirde aynı zamanda uyurken ibadet yapmış olmaktayız. Bu yüzden mümkün olduğu sürece fırsat buldukça sağlığımız için ve ibadet maksatlı kaylule denen bu uykuyu uyumaya çalışmalıyız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder