- Çinli firmalar ve yatırımcılar 2.500 ABD şirketinde kontrol çoğunluğuna sahip. Çin’de yürürlüğe giren bir yasa, devletin talep etmesi halinde şirketlerin Çin istihbarat teşkilatlarıyla veri paylaşmasını gerektiriyor. Haliyle endüstriyel casusluk için tehlikeli bir açık kapı.
- Çinlilerin kontrol çoğunluğuna sahip oldukları Amerikan şirketlerinden bir kaç örnek verelim:
AMC Entertainment (eğlence/medya), Cirrus Wind Energy (enerji), Complete Genomics (sağlık hizmetleri), First International Oil (enerji), G.E. Araçlar (teknoloji), IBM — PC bölümü (teknoloji), Legendary Entertainment Group (eğlence/medya), Motorola Mobility (teknoloji), Nexteer Automotive (otomotiv), Riot Games (eğlence/medya), Smithfield Foods (gıda), Teledyne Continental Motors & Mattituck Services (havacılık), Terex Corp. ( makine), Triple H Coal (madencilik), Zonare Medical Systems (sağlık hizmetleri).
- ABD’yi en çok korkutan nadir toprak mineralleri; zira ulusal güvenlik tehdit altında. Çünkü yalnızca akıllı telefon gibi yüksek teknolojili ürünler için değil, aynı zamanda savaş uçakları, füze ve uydular için de gerekli. Meselâ her F-35 için Çin malı 430 gram nadir toprak minerali gerekiyor.
- Bu mineraller az miktarda ABD’de üretiliyor saflaştırıp endüstriyel kullanıma hazırlanması için Çin’e gönderiliyor. Sebep? Emek daha ucuz ve saflaştırma prosesleri çevreye çok zarar veriyor.
- İlaç sektöründeki Çin bağımlığı da acayip. ABD’deki antibiyotiklerin %97’si ve ilaçlarda kullanılan aktif bileşenlerin % 80’i Çin’den geliyor.
- Gıda sektöründe de Pekin piyonlarını ilerletiyor. Meselâ Çinli bir firma, dünyanın en büyük domuz eti işleyicisi ve domuz üreticisi olan Amerikan Smithfield’ı da satın aldı.
- Stratejik nadir toprak metallerine geri dönelim. Nedir? 17 element: Lantan, seryum, praseodim, neodim… İsimleri “nadir” ama esas sorun işlenme maliyeti ve çevreye verdikleri zarar. Saflaştırma sırasında ortaya çıkan kirlenme radyoaktif olabiliyor.
- Bu mineraller nerede kullanılır? Bir kaç örnek: Elektrikli ve hibrit otomobil, şarj edilebilir pil, gelişmiş seramik, bilgisayar, rüzgar türbini, petrol rafineri katalizörü, ekran, lazerler, fiber optik, süper iletkenler ve nitelikli optik üretim işlemleri.
- Neodimyum ve disprosyum gibi birkaç nadir toprak elementi, elektrikli araçlarda kullanılan motorlar için kritik öneme sahip. Bazı nadir toprak mineralleri, jet motoru, füze güdüm sistemleri, füze savunma sistemleri, uydular ve lazerler gibi askeri teçhizatta elzem.
- 2014-2019 arası ABD’nin ithal ettiği nadir toprak minerallerinin % 80’i Çin’den geldi. Bu ülke sadece cevher olarak değil işleme kapasitesi olarak da dünya şampiyonu. Bunları endüstrinin kullanabileceği malzeme haline getirme kapasitesinin % 85’i de Çin’de.
- Eğer ABD veya Avrupa bu sahada Pekin’i devreden çıkarmak istese 220.000 tonluk işleme kapasitesini karşılayacak tesisi kurulması senenler alabilir. Çin’in nadir toprak minerali işleme kapasitesi, dünyanın geri kalanının beş katı! Çin’in düşük maliyeti ve gevşek çevre kanunlarıyla rekabet etmek imkânsız.
- Amerika Birleşik Devletleri 2018’de, 2017’ye göre % 17 artışla 160 milyon dolarlık nadir toprak bileşiği ve metali ithal etti. Bunun % 60’ı petrol arıtma için katalizörlerde ve araç motorlarında kullanıldı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder