Dijitalleşme, hayatın her noktasına temas etmekte ve birçok alanı, köklü değişikliklere zorlamaktadır. Hukuk ise dijitalleşmeden yoğun olarak etkilenecek en önemli disiplindir. Zira hukuk; her ilişkiyi, durumu, fiili tahlil edip hakkı, haklıya teslim etmek suretiyle adaleti sağlamakla mükelleftir. Hayatın merkezine konumlanan hukukun özellikle her şeyin dijitalleştiği "Post-Korona" dönemde, ne derece etkileneceği açıktır. Bu bağlamda hem yaşadığımız çağa hem de geleceğe yön veren hukuk, Klasik Hukuk değil, “Dijital Hukuk”tur.
Hukuk, salt matematiksel verilerle ifade edilen mühendislik gibi bir alanın gerekliliklerini aşarak, sosyal-psikolojik unsurlarıyla insanı tüm yönden saran bir disiplindir. Dolayısıyla “dijital”, hukuku her şeyiyle kuşatamaz. Bundan hareketle, Dijital Hukukun tanımını şu şekilde yapabiliriz: hukuk başlığı altında, üstün muhakeme ile hakkaniyet ilkesinin dışında kalan dijitalleşmiş tüm hukuki olgulardır.
"Dijital Hukuk" kitabında tanımlanan Dijital Hukuk kavramı; bilişim suçları, siber güvenlik ve adli bilişim gibi konuların çok ötesindedir. Dijital Hukuk; hukuki mesleklere etkisinden yargı süreçlerinin işleyişine, İnternet Mahkemelerinden yeni hukuk kişisi olan Yapay Kişiliğe kadar tüm hukuk dallarını etkileyen çok geniş bir kapsama sahiptir.
Dijital Hukuk; üstün muhakeme kabiliyeti gerektirmeyen ve insanın vicdanından yeşeren hakkaniyet ilkesindeki insanlığın dışında kalan tüm hukuki sorunların çözülmesinde, uyuşmazlıklarla ilgili hükmün verilmesinde, sözleşmelerin yazılmasında, hukuki danışmanlık verilmesinde, dava dilekçelerin oluşturulmasında, çeşitli teknik hesaplamaların yapılmasında ve davaların online şekilde internet ortamında görülmesinde önemli bir rol oynamasının yanı sıra daha nice hizmeti bünyesinde barındırır.
Tüm bu sebeplerle Dijital Hukuku anlamak, hukukun artık ikiye ayrılarak; şu zamanlara kadar gelen ve mevcudiyetini koruyan “Klasik Hukuk” ile bugünlerde temelleri atılan ve geleceğe uzanan “Dijital Hukuk” olduğunu kavramak demektir. Hukukun dijitalleşerek domino taşı misali, sanattan uluslararası ilişkilere, siyasetten iş dünyasına kadar her şeyi zamanla etkileyişini birlikte seyredeceğiz.
Elbette, Dijital Hukuk; medeni hukuk, ceza hukuku, borçlar hukuku, iş hukuku gibi birçok hukuk dalını kapsamaktadır. Bunlara ek olarak Dijital Hukuk, hukuki süreçleri, muhakemeleri, usulleri ve devlet teorisini de içerir. Dijitalleştirmeyi hızlandıran coronavirus, Dijital Hukuk'un alanını genişleterek; tüm bu sayılan alanları etkileyecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder